سم ها با ایجاد اختلال در فعل و انفعالات شیمیایی بدن می توانند سبب بروز مسمومیت و حتی مرگ فرد مسموم شوند. خوردن این مواد، تنفس آنها، ورود سموم از راه پوست یا تزریق داخل رگ، قرارگرفتن در معرض پرتو مواد رادیواکتیو و نیش زدن حیوانات از راه های عمده ورود سم به بدن هستند.
از تاثیرات سیانید در بدن که بگذریم، تینرهای رنگ و حتی محصولات پاک کننده خانگی مثل جوهر نمک از در دسترس ترین این مواد به شمار می آیند که در هر خانه ای یافت می شوند.
غذاها و داروهای سمی، قارچ های سمی و آب های آلوده با مواد شیمیایی صنعتی یا کشاورزی نیز در این جرگه جای دارند و می توان به طور کلی گفت که بیشتر اسیدها و بازها از جمله موادی هستند که به بافت های بدن آسیب می رسانند.
مصرف برخی داروهای مناسب برای بیماران قلبی، فشار خون بالا و دچار سردرد میگرنی به مقدار زیاد، خوردن بیش از اندازه داروی جلوگیری از تشکیل لخته خونی که وارفارین نام دارد و حتی مصرف بیش ازحد ویتامین های A و D به راحتی مسمومیت ایجاد می کند.
احساس مسمومیت علائمی دارد که با وجود پیشرفت های پژشکی هنوز هم به طور کامل قابل طبقه بندی نیستند. به عنوان نمونه برخی مسمومیت ها باعث بزرگی مردمک چشم و برخی دیگر باعث کوچک شدن آنها می شوند.
برخی مسمومیت ها دردآورند و برخی دیگر بدون درد. افزایش سرعت تنفس یا کاهش آن دو نشانه دیگر مسمومیت هستند. برخی باعث بیش فعالی و برخی دیگر باعث خواب آلودگی می شوند، برخی باعث افزایش بزاق دهان و برخی دیگر با خشکی دهان و پوست همراه هستند.
تپش قلب بالا در برخی مسمومیت ها و کاهش سرعت قلب در برخی دیگر مشاهده می شود اما علائم شایع در مسمومیت ها را می توان براساس مشاهدات پزشکی از قرن گذشته تا امروز شامل سردرد، تنگی نفس، تشنج، رعشه، عصبی بودن، تحریک پذیر بودن، گلودرد، سرازیرشدن بزاق، گرفتگی های عضلانی، تهوع و استفراغ، سوختگی در اطراف دهان، دندان، چشم یا پوست و خواب آلودگی، گیچی و کاهش هوشیاری دانست.
فرد هوشیاری که مسموم شده است برای اینکه آب بدنش از دست نرود باید حداقل هشت لیوان آب بنوشد تا سم به تدریج از بدنش خارج شود. اگر با یک فرد مسموم مواجه شدید فورا با شماره اورژانس یعنی تلفن 115 تماس بگیرید. هنگامی که به اورژانس مراجعه می کنید، آن ماده سمی، اسامی داروها و تمام چیزهایی که فرد خورده یا نوشیده را نیز همراه خود داشته باشید.
در هر حال پزشکان توصیه می کنند در هنگام احساس مسمومیت، خود را وادار به استفراغ نکنید و آبلیمو، سرکه یا داروهایی که موجب استفراغ می شوند را هم نخورید. اگر فرد دیگری مسموم شده نیز همین پرهیزها را انجام دهید اما اگر در خانه دستگاه اکسیژن دارید، از این طریق به فرد مسموم کمک کنید. در مرحله بعد مسموم را از محل مسمومیت دور کنید و در معرض تنفس هوای تازه قرار دهید. اگر مطمئن شده اید که مسموم تنفس نمی کند، از روش احیای قلبی ریوی یا CPR بهره بگیرید.
